زباله های الکترونیکی

۱۳۹۸/۴/۱۷ دوشنبه

(7)

(0)

عمر کوتاه تجهیزات کامپیوتری و الکترونیکی، پیشرفت تکنولوژی و ورود فناوری به زندگی مردم به عنوان جزئی حیاتی اساسی، از طرف دیگر تنوع طلبی مردم به استفاده از تجهیزات الکترونیکی جدید سبب شده است که بحث زباله های الکترونیکی به مقوله ای مهم تبدیل شود؛ کشورهای پیشرفته و بزرگ تا حدودی توانسته اند با یافتن روشهای بازیافت، برای آن راه حلی بیابند و حتی با تصویب قوانینی خاص تولیدکنندگان را به بازیافت زباله های محصولات تولید شده خود ترغیب کنند. زباله های الکترونیکی سومین منبع بزرگ تولید سرب درزباله های جامد شهری است.

در حال حاضر امریکا، اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی و استرالیا بزرگترین تولیدکنندگان زباله های الکترونیکی و کشورهایی مانند چین، هند، تایلند، برزیل، مکزیک، نیجریه، سنگاپور و پاکستان وارد کنندگان عمده این زباله ها هستند.

مسلماً دفن یا سوزاندن این مواد که به طور وسیعی انجام می‌شود راه حل مناسبی نیست و یا حداقل آخرین راه حلی است که باید بدان اندیشید. زیرا با دفن این زباله ها یا تلنبار کردنشان در محیط خرد و شکسته می‌شوند و بنابراین مواد سمی موجود در آنها راه خود را به سفره های آب زیرزمینی می‌یابد و سوزاندن آنها نیز تنها گازهای سمی خطرناک وارد محیط زیست می‌سازد.

چه چیزهایی را زباله الکترونیک می‌نامیم؟

زباله الکترونیک شامل انواع یخچال ها، مانیتور، تلویزیون و صفحه های اکران، کامپیوتر و لپ تاپ، فکس، تلفن، موبایل و پرینتر، رادیو و ضبط صوت ها، ماشین های ظرف شویی، غذاسازها، قهوه ساز، چای ساز، سرخکن و ... است.

طبق قراردادی از سوی سازمان ملل در سال ۱۹۸۹ برای کنترل زباله های خطرناک که از کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر وارد می‌شود، هر کشوری میتواند بصورت یک جانبه واردات این زباله ها را ممنوع کند، و صادر کنندگان نیز قبل از فرستادن زباله باید موافقت کشور مقصد را کسب کند. اما آمریکا که مهمترین تولید کننده عمده زباله الکترونیک و دیجیتال و سمی در دنیا محسوب می‌شود، هرگز این قرارداد را امضا نکرد و کشورهایی مانند چین نیز بخاطر پول، مقادیر زیادی از این ضایعات را وارد می‌کنند. هم اکنون ۷۰ درصد کامپیوترها و موبایل های جهان در چین بازیافت می‌شود.

یک مثال ساده می‌تواند به ما بفهماند که برای ساخت یک وسیله الکترونیکی چه مقدار انرژی مصرف می‌شود و پس از استعمال چه مقدار زباله تولید می‌کند: برای ساخت یک مانیتور ساده علاوه بر مواد اولیه ی مورد نیاز حدود ۲۴۰ کیلوگرم سوخت، ۲۲ کیلوگرم مواد شیمیایی، ۱۵۰۰ لیتر آب نیاز است و با توجه به این مساله به نظر می‌رسد استفاده مجدد از وسایل کامپیوتری می‌تواند تا حد زیادی در مصرف مواد طبیعی صرفه‌جویی به وجود آورد. تنها اجزای یک کامپیوتر شخصی شامل ۲۶ درصد شیشه، ۲۳ درصد پلاستیک، ۲۰ درصد فلزات، ۱۴ درصد آلومینیوم، ۱۷ درصد اجزاء دیگر همچون مس، سرب، کادمیوم و روی است.

بسیاری از قطعات دستگاههای کامپیوتری «الکترومگنتیک» هستند اگر درست و کارشناسانه دفع نشوند با تشعشعاتی که از خود بروز می‌دهند سلامتی انسانها را با خطر جدی روبرو خواهند کرد. در قطعات «الکترومگنتیک» امواج به صورت عمود بر هم منتشر می‌شود که برای انسانها بسیار خطرناک است. درست مانند کاری که دستگاههای مایکروویو انجام می‌دهند و مواد غذایی را از درون می‌پزند این تشعشعات نیز می‌توانند تاثیرات خطرناک و مخرب ژنتیکی بر بدن انسانها گذاشته و علاوه بر آسیب رساندن به اندامهای داخلی بدن موجب متولد شدن کودکان ناقص الخلقه نیز شوند.

جالب است بدانید که در ایران بیش از ۴ میلیون کامپیوتر غیرقابل استفاده وجود دارد و عمر مفید آنها در دنیا ۳ سال است.